Podcast #13 | Johan Albrecht, Professor aan de Ugent en auteur

Leestijd: 6 min.

Onderstaand vind je de beknopte samenvatting van ons gesprek met Johan Albrecht. De volledige aflevering is te beluisteren via Spotify, Stitcher, Google Podcasts & Apple Podcasts.

Over Johan Albrecht

Johan Albrecht is professor aan de faculteit Economie van de universiteit van Gent en auteur van het boek ‘Investeer in een gezonde levensstijl. Op weg naar een activerend preventiebeleid’. Zijn boek gaat onder andere over chronische aandoeningen en een gezondere levensstijl als de oplossing voor dit probleem. Maar ook over een efficiënt, duurzaam en activerend preventiesysteem. Nieuwe initiatieven zoals een individueel gezondheidsbudget komen ook aan bod.

Een van de redenen om het boek te schrijven was zijn interesse als econoom in de problematiek van het preventiebeleid. Het feit dat we allemaal weten dat een gezonde levensstijl enorm kan renderen en dit toch niet wordt toegepast in de praktijk.

Waarom slagen veel mensen er niet om een gezonde levensstijl te doen slagen?

Enerzijds staat een groot deel van de bevolking er nog steeds niet echt voor open om een gezonde levensstijl aan te nemen. Anderzijds kan een ander deel van de bevolking er gewoon niet aan beginnen omwille van allerhande barrières.

Studies hebben aangetoond dat 30 tot 40% van de Belgische bevolking gezondheidsongeletterd is. Concreet wil dit zeggen dat deze mensen het moeilijk hebben om hun eigen gezondheidsstatus goed te kunnen evalueren. Bovendien kunnen ze niet goed over hun gezondheidsproblemen communiceren met zorgverstrekkers en hebben ze moeite om hun behandeling correct uit te voeren.

Ons huidig preventiebeleid is nogal passief, wat betekent dat mensen zelf op zoek moeten gaan naar informatie en er zelf mee aan de slag moeten. Wat dus voor een groot deel van de bevolking niet evident is.

Als je deze mensen wil meetrekken in een preventiebeleid, moet je hen op een actieve manier gaan ondersteunen. Bijvoorbeeld door groepssessies met concrete acties en adviezen te organiseren. Maar soms is zelfs dat nog niet voldoende en moet er naar individuele coaching gekeken worden, waar natuurlijk een aanzienlijk prijskaartje aan hangt.

Daar komt nog bovenop dat een groot deel van de bevolking sceptisch staat tegenover claims dat een gezonde levensstijl belangrijk is. Deze mensen zien gezondheidsissues steeds als medische issues en dus moet de oplossing voor hen ook medisch zijn in de vorm van bijvoorbeeld medicatie.

Gezonde pauzemomenten stimuleren en de rol van de overheid

Is het niet de taak van de overheid om ondersteuning te bieden aan initiatieven zoals JustBite, die deze belangrijke maatschappelijke uitdaging willen aanpakken? 

In de VS is er al veel langer sprake van een prikkel naar bedrijven toe om ervoor te zorgen dat hun werknemers zo gezond mogelijk zijn. In België is dat helemaal nog niet het geval. Onze ziekteverzekering is een nationaal systeem en bedrijven hebben zelf niets te beslissen. Wanneer werknemers ziek zijn, is de medische factuur voor de belastingbetaler en niet voor de bedrijven. Natuurlijk heb je als bedrijf liever niet dat je werknemers lang en vaak ziek zijn, dat is niet bevorderlijk voor de continuïteit. Dat is dan ook vaak de prikkel voor bedrijven om hun mensen toch ook zelf te begeleiden naar een betere levensstijl.

Met de vergrijzing waar we voor staan en het feit dat het aantal langdurig zieken in de komende jaren waarschijnlijk nog sterk zal stijgen, is het belangrijk dat bedrijven zich op z’n minst de vraag stellen hoe ze hun menselijk kapitaal kunnen beschermen en begeleiden.

En dit kan al met een paar elementaire stappen om werknemers te sturen naar een meer gezonde levensstijl. Voorbeelden hiervan zijn een kantinebeleid waarbij enkel gezonde voeding (gratis) wordt aangeboden, de creatie van stille ruimtes voor pauzes die echt werken, investeren in een gezond ontbijt voor werknemers, het aanbieden van gezonde snacks, ...

De overheid kan dit dus zeker ondersteunen, maar het echte initiatief en de motivatie zou toch van de bedrijven moeten komen. JustBite kan bedrijven hierin bijstaan door gezonde snacks aan te bieden aan hun werknemers en zo de barrière te verlagen voor mensen om iets nieuws te leren kennen en gedragsverandering te realiseren.

Individueel gezondheidsbudget

Een individueel gezondheidsbudget kan helpen om mensen te begeleiden die gemotiveerd zijn om met een gezondere levensstijl chronische aandoeningen te genezen of te verbeteren, maar niet weten hoe te beginnen.
Chronische aandoeningen hebben een zeer hoog kostenplaatje. Zo’n individueel gezondheidsbudget kost uiteraard ook geld. Maar als we een deel van de chronisch zieken op maat kunnen begeleiden naar een gezondere levensstijl, gaat de factuur van de medische behandelingen, medicatie, … in de toekomst natuurlijk dalen.

Op termijn zouden we dit breder moeten toepassen en ook mensen preventief begeleiden naar een gezondere levensstijl om zo chronische aandoeningen zoals diabetes type 2 te helpen voorkomen. Maar het is belangrijk om eerst prioriteit te geven aan mensen die al ziek zijn.

Het netwerkeffect is hierin ook niet te onderschatten. Een groot deel van de bevolking denkt er niet over na wat ze zouden kunnen realiseren met een gezondere levensstijl. Als steeds meer mensen in hun omgeving wel acties ondernemen mét succes, wordt de kans groter dat ze zelf ook aan de slag zullen (willen) gaan.

Preventiebeleid en het milieu

Het is duidelijk dat hoe minder vlees we eten, hoe beter het is voor onze gezondheid. Zeker bewerkte vleesproducten en rood vlees worden in een gezonde levensstijl zoveel mogelijk beperkt.

Hoe meer mensen deze aanbeveling volgen, hoe meer de vraag naar vlees daalt. Wat de planeet enkel ten goede komt want de productie van vlees is enorm milieubelastend. Omwille van het hoge waterverbruik maar ook omwille van de CO2 uitstoot en de stikstofproblematiek.

Zo kan een gezonde levensstijl aannemen dus ook een aanzienlijk positief effect hebben op onze milieuafdruk.

Moeten we dan allen vegetariër of veganist worden? Neen, mensen die weinig vlees eten, zijn dikwijls al veel gezonder en hebben een veel lagere ecologische impact in vergelijking met grote vleeseters.

Dus niet enkel onze gezondheid wint bij een lagere vleesconsumptie, ook onze planeet wint erbij!

Een pilletje als laatste redmiddel

Mensen die sceptisch staan tegenover een gezonde levensstijl, hebben vaak niet de motivatie om hun levensstijl aan te passen. Ze redeneren dat wanneer ze gewoon een pilletje nemen, ze ook 80 jaar kunnen worden. Maar ze vergeten hierbij dat ze niet zullen kunnen genieten van een hoge levenskwaliteit.

Het doel zou niet moeten zijn om zo oud mogelijk te worden, maar om zo lang mogelijk kwaliteitsvol te leven. 

Medicatie kan veel doen en gelukkig maar dat we medisch al zo ver staan. Maar je boet altijd in aan levenskwaliteit als je niet ook de onderliggende problemen aanpakt, zoals bijvoorbeeld obesitas. Medicatie zou eigenlijk een laatste redmiddel moeten zijn.

Conclusie

Het is altijd boeiend om af en toe je eigen levensstijl even tegen het licht te houden en jezelf de vraag te stellen of bepaalde zaken niet verbeterd kunnen worden. De zoektocht naar een gezonde levensstijl eindigt eigenlijk nooit en dit maakt het leven boeiend. Veranderingen proberen en nieuwe dingen ontdekken, houdt ons jong.

Probeer dus te zoeken wat werkt voor jezelf. Verandering kan je aanleren en omarmen.

Meer weten? Haal jouw exemplaar van ‘Investeer in een gezonde levensstijl’ in huis! Vind Johan Albrecht terug op LinkedIn.

Ontdek onze snackboxen